Aan de Savornin Lohmanlaan in Groningen zijn tien nieuwe bomen geplant. Op zich misschien niet zo bijzonder, maar bij deze esdoorns, amberbomen en eiken gebeurde dat op een manier, die nog niet eerder in de gemeente Groningen is toegepast.

De bomen staan in groeiplaatsen met ‘kratjes’: ondergrondse constructies met open wanden van hergebruikt materiaal. Deze kratjes zorgen voor drukverdeling van het gewicht van auto’s die naast de bodem worden geparkeerd.

© Henk Tammens

”De bodem raakt zo niet verdicht waardoor de bomen blijvend voldoende water en zuurstof krijgen. Ze kunnen nu goed wortelen en uitgroeien tot grote, volwassen exemplaren”, zegt een woordvoerster van de gemeente Groningen.

”De esdoorns, amberbomen en eiken vervangen de bomen die in 2018 moesten wijken voor een ingrijpende renovatie van de gasleidingen. De nieuwe exemplaren staan in groeiplaatsen met speciaal bomenzand en met drainage en beluchting. De kratjes zijn bovendien gevuld met speciale voeding die net zo is samengesteld als bosgrond. De kratjes werden gemaakt van materiaal uit de auto-industrie dat opnieuw is gebruikt. Als de bomen het goed doen in de nieuwe groeiplaatsen, wordt deze werkwijze in de toekomst ook op andere plekken toegepast.”

Na een jaar bouwtijd en een uitgebreide testperiode heeft Koninklijke Niestern Sander het nieuwe provinciale inspectieschip de ‘PW18’ opgeleverd en officieel overgedragen aan doopvrouwe, en gedeputeerde, Fleur Gräper-van Koolwijk van de provincie Groningen. Dit nieuwe, volledig elektrisch aangedreven, inspectieschip is een landelijke primeur en kan een volledige werkdag CO2-neutraal varen.

Fleur Gräper- van Koolwijk wordt ontvangen door Jan Doorduin, directeur van de werf Koninklijke Niester Sander. © Provincie Groningen

Het hart van het schip bestaat uit een batterijpakket van ongeveer 5000 kg. Er zijn twee grote elektromotoren voor de aandrijving. Door een uitgekiend systeem voor verwarming, koeling en warmteterugwinning wordt zo zuinig mogelijk met energie omgegaan. Bovendien zijn in het schip de nieuwste technische ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid doorgevoerd, zoals het gebruik van duurzame folie-, hout- en verfsoorten. En stille elektrische motoren.

Uitdaging

Het schip is gebouwd op de werf van Koninklijke Niestern Sander in Delfzijl. Een dergelijk uniek en innovatief duurzaam schip volledig vaarklaar te krijgen was zowel voor de bouwers, installateurs, keuringsinstanties en programmeurs een flinke uitdaging. Regelgeving voor volledig elektrisch aangedreven schepen is nog volop in ontwikkeling en het batterijsysteem en de distributie van stroom naar de verbruikers lagen niet als kant en klaar product gereed om te worden ingebouwd. Dat zorgde voor uitgebreid testen en tijd.

Het nieuwe inspectieschip PW18 vervangt het huidige schip en wordt ingezet voor toezicht, handhaving en begeleiding van scheepvaart en evenementen op het water. Zowel de provincie Groningen als scheepswerf Koninklijke Niestern Sander zijn trots op dit innovatieve en duurzame nieuwbouwproject. Fleur Gräper-van Koolwijk zegt: “Prachtig dat ik eerder dit jaar in maart de PW18 mocht dopen. En dat het gelukt is om voor het einde van het jaar het schip in gebruik te nemen. “

Wethouder Philip Broeksma van Groningen heeft het startsein gegeven voor de ‘Deuren Dicht-actie’ van Groningen Werkt Slim. Hij deed dat met het overhandigen van de eerste ‘Deuren Dicht’-bordjes aan drie winkeliers in de Oosterstraat.

Het duurzaamheidsplatform van de vier Groninger bedrijvenverenigingen, gemeente en provincie wil hiermee, samen met de winkeliers, fors besparen op energie. “De meeste winkeldeuren staan nu de hele dag open. Daardoor gaat veel warmte verloren. De deur dicht bespaart energie en geld; bovendien dragen de winkeliers bij aan ons doel om in 2035 CO2-neutraal te zijn”, zegt wethouder Broeksma.

Van links naar rechts: Philip Broeksma, Amber Crommelin (Kokotoko), Lieve ten Duis (Mary Jane) en Bianca van Dijk (Oddity). © Henk Tammens

‘Natuurlijk zijn wij OPEN, de deur is alleen dicht om energie te besparen’. Een bordje met deze tekst moet de komende tijd op zoveel mogelijk winkeldeuren prijken. Het initiatief voor de actie komt van de Vereniging Groningen City Club.

Schuifdeur

“Uit onderzoek van het Belgische onderzoeksbureau Haystack International blijkt dat met een dichte winkeldeur de energiekosten flink dalen. Een automatische schuifdeur met luchtgordijn bijvoorbeeld bespaart bijna 40 procent gasverbruik ten opzichte van een deur die open staat”, zegt Eric Bos, voorzitter van de Groningen City Club.

”Bovendien heeft een dichte winkel- en horecadeur geen invloed op het aantal klanten en op de omzet, wijst een proef in Amsterdam en Tilburg uit. Klanten reageren er juist positief op.”

De eerste deelnemers aan de ’Deuren Dicht’-actie zijn drie winkeliers in de Oosterstraat; Kokotoko, Mary Jane en Oddity. En in de Herestraat plaatst Expresso Fashion als eerste het bordje op de deur. Deze winkels zijn behalve het feit dat ze nu hun deuren dicht hebben, ook al op een andere wijze actief met duurzaamheid.

Het Stadhuis in Groningen krijgt een flinke opknapbeurt. Het college van burgemeester en wethouders stelt de raad voor om vooral in te zetten op  duurzaamheid, functionaliteit, werkomstandigheden en behoud van de monumentale waarde. Het Stadhuis gaat in de plannen van energielabel G (de laagst mogelijke score) naar energielabel A+++  en wordt ook nagenoeg onafhankelijk van aardgas. De aanpak bevat onder meer een raadszaal op de derde verdieping, vervanging van de installaties, verbeterde functionaliteit en een betere toegankelijkheid. De verbouwing  gaat ruim 19 miljoen euro kosten.

Het college ziet het Stadhuis als een belangrijk rijksmonument dat goed onderhouden moet worden. ”Het voldoet functioneel en klimaattechnisch al lang niet meer aan de eisen van deze tijd. Aanpak van het rijksmonumentale gebouw is dan ook noodzakelijk en urgent. Het gebouw is sleets, installaties zijn verouderd en het gebouw is niet meer goed berekend op zijn functie als Stadhuis”, zo wordt in het voorstel uitgelegd.

Een impressie van het technisch ontwerp voor de raadszaal. © Gemeente Groningen

”Verduurzaming, restauratie en een interne verbouwing moeten ervoor zorgen dat het Stadhuis weer past bij de huidige gebruikseisen en toekomstbestendig wordt. Het gebouw moet volop plaats blijven bieden aan een goed functionerend democratisch proces, met verbeterde arbeidsomstandigheden voor raad en medewerkers. Bovendien moet het gebouw veel meer dan nu de verbinding met de Stad gaan maken, onder andere doordat de toegankelijkheid van het Stadhuis wordt vergroot.”

Forse investering

Het gaat bij de plannen om een forse investering en dat in een tijd dat de financiële middelen beperkt zijn. Het college heeft daarom ook twee alternatieven verkend, namelijk een variant die sluit op € 15,5 miljoen en een variant waarbij de aanpak drie jaar wordt uitgesteld.

”Beide varianten blijken kostentechnisch veel nadelen op te leveren”, aldus het college. ”Kiezen voor de variant van € 15,5 miljoen zou betekenen dat de verbouwing zich beperkt tot het meest noodzakelijke groot onderhoud. De indeling van het gebouw blijft zoals het nu is met de raadszaal op de begane grond en de fractiekamers op zolder, het Stadhuis blijft in deze variant afhankelijk van aardgas, en functioneel blijft het Stadhuis de ‘knellende jas’, zeker nu met een grotere raad.”

”Bovendien betekent deze variant dat veel werk dat nu al is gedaan in het huidige technische ontwerp, opnieuw zou moeten worden uitgevoerd. Dit brengt veel extra kosten met zich mee. De uitstelvariant betekent onder andere dat de tijdelijke huisvesting langer moet worden aangehouden, dat veel kosten over drie jaar opnieuw moeten worden gemaakt omdat het huidige proces wordt stilgelegd en dat er risico’s ontstaan voor de continuïteit van de bedrijfsvoering.”

Uitval van systemen

Volgens het college is de kans op uitval van systemen in de komende jaren reëel. ”Dit betekent ook extra onderhoud de komende jaren. De balans tussen extra kosten en opbrengst vallen in deze varianten dus veel negatiever uit.”

Het college van burgemeester en wethouders adviseert daarom om te kiezen voor het doorzetten van het huidige technische ontwerp. ”In 2016 is gestart met het project revitalisatie Stadhuis en de keuze voor het huidige technische ontwerp is het resultaat van uitvoerig onderzoek en een zo breed mogelijke besluitvorming.”

Naar verwachting bespreekt de gemeenteraad het voorstel in december.

De busreizigers van Qlink 3 werden vrijdagmorgen 15 november in de ochtendspits getrakteerd ter gelegenheid van de afronding van het project Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) Leek. Ze kregen allen een ‘goodiebag’.

”Reizen met de bus tussen Leek en het hoofdstation in Groningen is nu nog sneller, makkelijker en aantrekkelijker geworden. Vanaf het eindpunt (Oostindie) zijn busreizigers binnen 27 minuten op het hoofdstation Groningen”, zegt een woordvoerster van het OV-bureau Groningen Drenthe. ”Wanneer er een file staat op de A7, kan de bus gebruikmaken van de vluchtstrook. Met het project Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) Leek hebben de provincie Groningen en de gemeente Westerkwartier samen de busverbinding, de haltes en hubs verbeterd.”

Gedeputeerde Fleur Gräper-van Koolwijk, wethouder Geertje Dijkstra-Jacobi van de gemeente Westerkwartier en districtshoofd Agnes Bernardt van Rijkswaterstaat Noord-Nederland deelden goodiebags uit aan de reizigers. © Marijke Koetsier

Gedeputeerde Fleur Gräper-van Koolwijk, wethouder Geertje Dijkstra-Jacobi van de gemeente Westerkwartier en districtshoofd Agnes Bernardt van Rijkswaterstaat Noord-Nederland deelden op de route tussen de halte Oostindie en halte P+R Leek (aan de A7) goodiebags uit aan de busreizigers van Qlink3. Dit gebeurde om te vieren, dat bijna alle werkzaamheden langs de route klaar zijn.

Verbeteringen busroute
· Door een eigen afrit vanaf de A7 rijdt de bus sneller van Groningen naar Leek.
· Langs de route zijn haltes, hubs en rotondes aangepast.
· Er zijn bij alle haltes in Leek meer fietsenstallingen gekomen.
· Oversteken voor fietsers en voetgangers is nu veiliger geworden.
· Met de nieuwe busbaan door de wijk Oostindie zijn de omliggende plaatsen beter bereikbaar geworden met de bus.
· Er rijden nu meer bussen van en naar Oostindie.
· Nieuwe bussen hebben wifi en USB-poortjes om de telefoon op te laden.
· Er is een nieuwe hub: P+R Leek (langs de A7) met 200 parkeerplaatsen, oplaadpunten voor auto’s en fietsen, fietskluizen, nieuwe wachtruimtes, DRIS-borden met actuele informatie over het OV en een hub-informatiepaal waar reizigers hun mening kunnen geven.

Voordelen hub

De halte Centrum in Leek en de P+R Leek zijn hubs geworden. Een hub is een vervoersknooppunt met extra voorzieningen die het voor reizigers en passanten aangenamer maken om even te wachten. Voorzieningen zijn bijvoorbeeld watertappunten en wifi. Deze winter komen er op de P+R Leek nog enkele voorzieningen bij, zoals een overdekte fietsenstalling met fietskluizen en twee wachtruimtes. Verder worden nog bomen en struiken geplant.

Qlink lijn 3 rijdt al vanaf het begin tot de nieuwbouwwijk Oostindie. De nieuwe busbaan door de wijk Oostindie is bedoeld voor de bus naar Zevenhuizen, Haulerwijk en Oosterwolde (lijn 85). Daarmee krijgt de wijk Oostindie een betere busverbinding in meerdere richtingen en rijden er vaker bussen.

Qlink 3

”Door de maatregelen aan de busverbinding kan de reistijd van Qlink 3 tussen Leek en Groningen binnen een half uur blijven. Dit maakt de bus een goed alternatief voor de auto en wordt Leek aantrekkelijker als woonplaats. In 2020 gaat Qlink 3 met elektrische bussen rijden. Hierdoor wordt de buslijn nóg comfortabeler en duurzamer”, zegt de woordvoerster.

De provincie Groningen werkt samen met de gemeente Westerkwartier, Rijkswaterstaat en het OV-bureau Groningen Drenthe aan de verbetering van de busverbinding tussen Leek en Groningen.

In de Oude Suikerfabriek van Groningen is donderdag 31 oktober de tweede editie van de Klimaattop Noord NL. Diederik Samsom, vanaf 1 november kabinetschef van Frans Timmermans in Brussel (klimaat- en milieubeleid!), opent de dag. De presentatie is in handen van Marijke Roskam en Harm Edens. Gastsprekers zijn verder Jelmer Mommers (journalist klimaat en energie, schrijver van ‘Hoe Gaan We Dit Uitleggen’) en Yannick Wassmer (wetenschappelijk onderzoeker ‘Strategisch Leiderschap en Duurzaamheid’).

Marijke Roskam.

Er was zoveel belangstelling voor deze Klimaattop, dat niet alle aangemelde initiatieven en projecten een plekje hebben kunnen vinden in het   programma. De aangemelde workshops en lezingen zijn verdeeld in thema’s, zoals (onder meer) Klimaatadaptatie, Mobiliteit, Circulaire economie, Participatie, Gedrag, Human Capital en Waterstofeconomie. Zo’n vijftig exposanten vullen de beursvloer in en om de Oude Suikerfabriek.

Het klimaat en de energietransitie zijn de thema’s van nu en morgen. Voor Noord-Nederland zijn deze thema’s, meer dan elders in Nederland, een kans voor een nieuw toekomstperspectief. Zeker in het licht van de snelle afbouw van de aardgasindustrie. Er ontstaat een nieuwe economie, die nu in opbouw is.

Randvoorwaarden

”Juist in deze regio komen energiekennis en –kunde, een optimale infrastructuur met Europese scope en de nodige gunstige randvoorwaarden bij elkaar. De sterk gevoelde urgentie door de aardbevingsproblematiek jaagt vernieuwing en alternatieve oplossingen aan bij bedrijfsleven, bewoners en beleidsmakers.  De ontwikkelingen zijn bijna niet bij te houden. Met de nuchtere benadering die de noorderlingen kenmerkt, wordt in de regio gewerkt aan tastbare toepassingen en oplossingen: meters maken. Alle reden voor een tweede top”, zegt een woordvoerster.

Meer informatie is te vinden op www.klimaattopnoord.nl en via Twitter @KTN2019

De Klimaattop Noord NL werd in 2017 voor het eerst gehouden om als ‘energie-regio-met-urgentie’ de ontwikkelingen en initiatieven in het gebied samen te brengen én de regionale inzet op klimaatdoelen verder te brengen. Het evenement is een initiatief van de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen en de kennis- en netwerkorganisatie New Energy Coalition.

Het zonnepark Vierverlaten in Groningen levert een toename aan verschillende insecten op. Dat blijkt uit een eerste ecologisch onderzoek. Bij de bouw van dit zonnepark, in 2017, namen de gemeente Groningen en energiecoöperatie Grunneger Power specifieke maatregelen om de biodiversiteit en natuurwaarden te vergroten. Dankzij de diverse kruiden, struiken, en schapen die er grazen zijn er na twee jaar fors meer plantensoorten en insecten. Ook trekt het zonnepark diverse vogels aan.

“Zonneparken zijn een nieuwe vorm van landschapsinrichting; we noemen deze energielandschappen. Ze dragen niet alleen bij aan het gebruik van schone, duurzame energie, maar ook aan de biodiversiteit. Op Vierverlaten zijn nu bijvoorbeeld meer bijensoorten en vlinders,” zegt Philip Broeksma, wethouder Energietransitie.

De zonnepanelen zorgen ook voor meer biodiversiteit. © Grunneger Power

”De zonnepanelen zorgen voor schaduw, droogte en luwte met allerlei overgangen. Daarmee ontstaan verschillende micromilieus. Dit is belangrijk bij de ontwikkeling en inrichting van toekomstige zonneparken.”

Zeldzame vogelsoorten

”Het coöperatieve zonnepark van Grunneger Power levert met 7.777 zonnepanelen jaarlijks bijna 2.300 MWh aan energie op. Dat is goed voor ruim 800 huishoudens. De inrichting van Vierverlaten met zonnepanelen op staanders – afwisselend in hoogte en niet te dicht op elkaar – en het beheer ervan, zorgen voor een optimaal leefgebied”, legt een woordvoerster van de gemeente Groningen uit.

”Mede dankzij de vele sprinkhanen, bijen, vlinders, zoals het hooibeestje en de distelvlinder, is dit insectenparadijs ook voedsel voor veel andere dieren en planten. Daardoor komen er in het gebied nu ook zeldzamere vogelsoorten als de torenvalk en buizerd voor en grote groepen huismussen.”

Zonnepark en landschap

‘Zonneparken die goed in het landschap passen en met aandacht voor de natuur worden ontwikkeld, leveren meer biodiversiteit op dan gangbare intensieve landbouw’, zo is een van de conclusies van het onderzoek. Belangrijk is wel dat de schapen die het park begrazen, niet met antibiotica en antiwormmiddelen worden behandeld, want dat levert mest op die mestvliegen en -kevers niet eten. Hoewel het onderzoek niet uitputtend en wetenschappelijk meerjarig is uitgevoerd, zijn de eerste observaties erg gunstig voor natuur en milieu.

In de binnenstad van Groningen is begonnen met het vervangen van de kenmerkende gele stenen. De starthandeling werd uitgevoerd door de wethouder duurzaamheid, Glimina Chakor. Aannemer Avitec voert de werkzaamheden volledig emissievrij uit: zowel het gereedschap als de machines stoten geen CO2 uit. Het is voor het eerst in Nederland dat een klus van deze omvang op deze manier wordt aangepakt. Een landelijke primeur dus.

Wethouder Glimina Chakor verricht de starthandeling. © Henk Tammens

Het totale gebied van circa 90.000 vierkante meter gele stenen wordt de komende vijf jaar vervangen door een steen die getest is op betere stroefheid. Hiervan wordt circa 25.000-30.000 vierkante meter meegenomen in andere nog uit te voeren werkzaamheden in de binnenstad. Het vervangen van de circa 55.000-60.000 vierkante meter is voor de duur van twee jaar aanbesteed aan Avitec. De geraamde uitvoeringskosten zijn circa € 1.500.000,-

Duurzaamheid is een van de vijf doelen in het Groningse aanbestedingsbeleid. Avitec heeft voor deze klus haar volledige inventaris duurzaam ingekocht. Alle apparaten zijn elektrisch en worden ’s nachts in het depot met groene stroom opgeladen. Bovendien rijdt de vrachtwagen die het bedrijf inkocht op HVO-brandstof.

Bovendien scoorde Avitec in de aanbesteding op het inzetten van Social Return; mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden ingehuurd. Behalve duurzaamheid is het toepassen van Social Return een voorwaarde in het Groningse aanbestedingsbeleid.

Meer informatie over het ontwerp en de uitvoering is te vinden op de website: www.ruimtevoorjou.groningen.nl.

In de provincie Groningen komen nieuwe proeven met zelfrijdende shuttles. Dit najaar komt er al een proef in samenwerking met vesting Bourtange, de gemeente Westerwolde en enkele andere partijen. Nieuw is het vervoer van personen naar een toeristische bestemming. Bovendien wordt onderzocht of de combinatie met pakketbezorging mogelijk is.Het is een vervolg op eerdere proeven in de provincie Groningen waaronder de nog lopende in Scheemda.

Bovendien wil de provincie in overleg met de gemeente Midden-Groningen en diverse andere partijen vanaf begin 2020 nog een proef met een zelfrijdende shuttle beginnen. Deze duurt naar verwachting een half jaar. Met deze proef wordt in een drukkere verkeersomgeving getest tussen regulier autoverkeer en met een iets hogere snelheid dan in de huidige projecten het geval is. ”Beide proeven leveren nieuwe inzichten op in de ontwikkeling van zelfrijdend vervoer en hoe dit in de praktijk ingevoerd kan worden”, zegt een woordvoerster van de provincie Groningen.

Ook in Bourtange en Midden-Groningen komen proeven met zelfrijdende shuttles. © provincie Groningen

De voorbereidingen voor de proef in Bourtange zijn op dit moment in volle gang. Na de zomer beginnen ook de voorbereidingen voor de proef in Midden-Groningen, met onder andere het bepalen van de route, de aankoop van een shuttle en het maken van testritten. “‘Naar verwachting zal de shuttle in het najaar in Bourtange rijden en vanaf begin 2020 in Midden-Groningen”, zo laat de woordvoerster weten.

Met de diverse proeven brengt de provincie in kaart hoe deze nieuwe manier van vervoer in de toekomst kan bijdragen aan de bereikbaarheid en leefbaarheid. Zo draait er op dit moment in Scheemda een proef met een zelfrijdende shuttle tussen de hoofdingang van het Ommelander Ziekenhuis en de dichtstbijzijnde bushalte. Deze is met enkele maanden verlengd en loopt tot eind 2019. Op dit traject gaat vanaf volgende maand een nieuwe shuttle rijden waarin rolstoelen kunnen en waarmee op de eindpunten niet meer gekeerd hoeft te worden.

Een verhalenbank, een fietsenmaker en een pop-up kerstmarkt. Het waren zo maar enkele ideeën tijdens het hubfestival voor ondernemers, organisaties en overheden in Borger. Hubs zijn plekken waar reizigers comfortabel kunnen wachten als ze overstappen van de auto of de fiets op de trein of de bus. 

De gasten werden tijdens het festival bijgepraat over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van hubs; ook konden ze ideeën bedenken voor activiteiten op deze OV-knooppunten.

De gedeputeerden Cees Bijl van Drenthe en Fleur Gräper-van Koolwijk van Groningen waren uiteraard ook op het hubfestival. © Provincie Groningen

Er is al veel mogelijk op een hub: een pakketje afhalen op een P&R nadat je vanuit de bus in je auto stapt, je fiets opgeladen uit de fietskluis halen als je uit de trein stapt en even sporten als je wacht op vervoer. Op de 55 hubs die in Drenthe en Groningen in ontwikkeling zijn, komen het dagelijks leven, ondernemen, recreatie, natuur en reizen samen. (Bron filmpje: OV-Bureau Groningen-Drenthe)

Tijdens het festival werden ondernemers, organisaties en overheden uitgenodigd om na te denken over de mogelijkheden van hubs. Ook was er een ‘streetartist’ die een 3D-kunstwerk over de hub van de toekomst maakte; bezoekers konden met tekenaars om de tafel voor het schetsen van de ideale hub. Verder waren er brainstormsessies en demonstraties van een waterstoftaxi, een tiny house en een speciale hub-informatiezuil.

De huborganisatie gaat dit jaar aan de slag met het (door)ontwikkelen van tien hublocaties in Groningen en Drenthe. Dat gebeurt aan de hand van de ideeën die zijn opgehaald tijdens het festival. Ondernemers met ideeën kunnen die ook achterlaten op de site van de huborganisatie via info@reisviahub.nl